Πολλοί από εμάς, ελπίζουμε πως με το να αλλάξουμε τις εξωτερικές μας συνθήκες και περιστάσεις θα λύσουμε τα προβλήματά μας και θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις προκλήσεις της ζωής μας –ή ακόμα και πως αυτές οι προκλήσεις θα πάψουν να υπάρχουν-. Από τις πιο απλές αλλαγές όπως μία ανανέωση στη γκαρνταρόμπα μας ή ένα καινούργιο αυτοκίνητο μέχρι τις πιο απαιτητικές όπως η αλλαγή του συντρόφου μας ή και της χώρας διαμονής μας.
Και ενώ όλα αυτά μπορούν να δημιουργήσουν συνθήκες για ανακούφιση, ευεξία ή ακόμα και βελτίωση του ψυχισμού μας, παραμένουν εξωτερικές συνθήκες. Αυτό το οποίο ουσιαστικά δεν αλλάζει και τόσο είναι ο πυρήνας της ψυχής μας, είτε βρίσκεται σε γραφικό και όμορφο χωριουδάκι κυκλαδίτικου νησιού, είτε παλεύει στη καρδιά μιας μεγαλούπολης. Τι ίδιο ισχύει και όταν προσπαθούμε να αλλάξουμε τη ζωή μας αλλάζοντας σύντροφο. Αρκεί να σημειωθεί πως εάν εμείς δεν αλλάξουμε, δε μετακινηθούμε, η καινούργια μας επιλογή θα επιβληθεί από τα υπάρχοντα κριτήρια και κατά πάσα πιθανότητα, θα μοιάζει κατά κάποιο τρόπο με τις προηγούμενες (ή θα την οδηγήσουμε εμείς στο να μοιάζει, για να ικανοποιήσουμε την ανάγκη μας για οικειότητα, ασχέτως του αν μας ωφελεί αυτό ή όχι).
Ουσιαστικά, αυτό το οποίο πολλές φορές μας διαφεύγει, είναι το πώς το περιβάλλον μας, συμπεριλαμβανομένου και της επιλογής μας να τοποθετηθούμε ή να παραμείνουμε σε αυτό, είναι είδωλο του ποιοι είμαστε, όχι μόνο όσον αφορά στο πώς το φίλτρο της ψυχής μας στρεβλώνει τις εικόνες αλλά και όσον αφορά στο πώς το επηρεάζουμε προσπαθώντας να το ελέγξουμε.
Με λίγα λόγια, από τον εαυτό μας να ξεφύγουμε δε μπορούμε. Και ενώ θα μπορούσα δεκάδες εξηγήσεις και ψυχολογικές δυναμικές να παραθέσω επί τούτου, προς το παρών αφήνομε στη πέννα του Καβάφη, που για όλα αυτά γενναιόδωρα χαρίζει πάντα τον εύστοχο λόγο του.
Βασίλης Αντωνάς
Η Πόλις
Είπες• «Θα πάγω σ’ άλλη γή, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα,
Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.
Κάθε προσπάθεια μου μια καταδίκη είναι γραφτή•
κ’ είν’ η καρδιά μου — σαν νεκρός — θαμένη.
Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμό αυτόν θα μένει.
Οπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω
ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,
που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα».
Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς
τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς•
και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ’ ασπρίζεις.
Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού — μη ελπίζεις —
δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.
Ετσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ
στην κώχη τούτη την μικρή, σ’ όλην την γή την χάλασες.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1910)
Εφημερίδα Κηφισιά, 2010